Wat krijgt de nabestaande?

Als een partner overlijdt, heeft de achterblijver vaak recht op nabestaandenpensioen. Er bestaan drie soorten nabestaandenpensioen:

1. Algemene nabestaandenwet (Anw), het vangnet van de overheid.
2. Partnerpensioen van het pensioenfonds waar de overledene pensioen heeft opgebouwd.
3. Uitkering van een levensverzekering, die de overledene zelf heeft.

Als nabestaande hoeft u niet getrouwd te zijn om recht te hebben op Anw, samenwoners hebben dat recht ook. Maar het recht op Anw ontstaat alleen als u voldoet aan de volgende voorwaarden:

• Uw partner woonde of werkt in Nederland.
• U heeft de AOW-leeftijd nog niet bereikt.

Bovendien moet u aan één van de twee volgende voorwaarden voldoen:

• U zorgt voor een kind dat jonger is dan 18
• U bent minimaal 45 procent arbeidsongeschikt

Kort samengevat: wie volwassen kinderen heeft en niet arbeidsongeschikt is verklaard, krijgt géén Anw. Bovendien is de hoogte van de Anw-uitkering afhankelijk van het eventuele inkomen en maximaal 1417 euro (bruto, 2023). Heeft u bijvoorbeeld nog inkomsten uit werk of uit vervroegd pensioen, of ontvangt u een werkloosheidsuitkering, dan wordt de Anw-uitkering gekort. Is uw inkomen hoger dan 3064,37 euro (2023) dan blijft er geen Anw over. Wilt u weten of u in aanmerking komt voor een Anw-uitkering, kijk dan voor meer informatie op de website van de Sociale Verzekeringsbank (Svb).

Sommige pensioenfondsen geven een compensatie als u geen Anw kunt krijgen. Dit heet bijvoorbeeld Anw-hiaatpensioen of nabestaandenoverbruggingspensioen. Uw pensioenfonds kan u hier meer over vertellen. Via mijnpensioenoverzicht.nl kunt u snel zien bij welke pensioenfonds(en) u bent aangesloten.

Werknemers bouwen meestal ouderdomspensioen op bij een pensioenfonds of verzekeraar. Vaak is ook partnerpensioen verzekerd, maar niet altijd. Dat heeft te maken met de manier waarop het partnerpensioen is verzekerd én met het tijdstip van overlijden.

Opbouw- of risicobasis
Het partnerpensioen kan op twee manieren zijn verzekerd: op opbouwbasis of op risicobasis.
- Opbouwbasis betekent dat het pensioenfonds de premie gebruikt om een spaarpotje aan te leggen. Hierdoor is er altijd geld beschikbaar, of iemand nu overlijdt voor of na pensionering.
- Risicobasis betekent dat de premie alleen is bedoeld om het risico op overlijden af te dekken. Het partnerpensioen is alleen verzekerd in de periode dat de premie wordt betaald, dus tijdens het werkzame leven.

Hoe hoog is het partnerpensioen?
De hoogte van het partnerpensioen is afhankelijk van de situatie. We geven een paar voorbeelden.

• Iemand overlijdt voor de pensioendatum én is nog in dienst van dezelfde werkgever.
  In dat geval krijgt de achterblijver meestal een partnerpensioen. Hoe hoog dat is, ligt aan de pensioenregeling. Het is maximaal 49 procent van het salaris, maar kan ook een stuk lager liggen.
• Iemand overlijdt voor de pensioendatum en is van baan veranderd.
  De kans is groot dat door de verandering van baan ook de pensioenregeling is veranderd. Als het partnerpensioen uit de oude baan op risicobasis was verzekerd, komt het volledig te vervallen. Het komt ook voor dat het opgebouwde partnerpensioen alleen wordt uitgekeerd als de werknemer overlijdt na het bereiken van de pensioenleeftijd. In dat geval is er sprake van een uitgesteld (of verzekerd) opgebouwd partnerpensioen. De achterblijvende partner moet het dan (voorlopig) doen met het partnerpensioen vanuit de nieuwe baan. Het pakt hierdoor (veel) lager uit.
• Iemand overlijdt na de pensioendatum.
  Bij een partnerpensioen op risicobasis krijgt de nabestaande in dit geval niets. Stellen kunnen er vóór de pensioendatum voor kiezen om een deel van het ouderdomspensioen in te ruilen voor partnerpensioen. Dat levert een 10 tot 20 procent lager ouderdomspensioen op. Maar u bent dan wel verzekerd van een partnerpensioen.

Bij een partnerpensioen op opbouwbasis bedraagt het partnerpensioen maximaal 70 procent van het ouderdomspensioen. Maar stellen hebben ook de mogelijkheid om het partnerpensioen vóór de pensioendatum in te ruilen voor een hoger ouderdomspensioen. Dit is een belangrijke keuze die u samen moet maken. Terugdraaien kan niet. Overlijdt degene die het pensioen heeft opgebouwd na de pensioendatum, dan krijgt de achterblijver niets.

Samenwoners opgelet
Partnerpensioen is ook bedoeld voor samenwonenden, maar dan moet de pensioenuitvoerder wel weten wie uw partner is. Vraag altijd bij uw pensioenfonds na wat de voorwaarden zijn voor een samenwoonpartner om voor een nabestaandenpensioen in aanmerking te komen. Een samenlevingscontract is meestal vereist, soms een minimale samenwoonduur van bijvoorbeeld een halfjaar. Zorg in ieder geval dat de samenwoonpartner is aangemeld bij het pensioenfonds.

Gescheiden partners opgelet
Zoek uit of u recht hebt op een deel van elkaars partnerpensioen. Heeft u hierover niets afgesproken bij de scheiding, dan gaat al het partnerpensioen dat tijdens het huwelijk is opgebouwd naar de ex-partner. Een eventuele nieuwe partner krijgt daardoor minder partnerpensioen. Als het partnerpensioen op risicobasis is verzekerd, krijgt de ex-partner geen partnerpensioen.

U kunt ook zelf een overlijdensrisicoverzekering afsluiten, die uitkeert bij overlijden voor een bepaalde datum. Aan een hypotheek is vaak een overlijdensrisicoverzekering gekoppeld. Maar u kunt ook los van de hypotheek een extra verzekering afsluiten om uw partner verzorgd achter te laten.

Als de nabestaande te weinig inkomen heeft
Schiet het nabestaandenpensioen in uw geval tekort? Denk dan aan onderstaande oplossingen.

• Ouderdomspensioen uitruilen voor partnerpensioen. Zoals hiervoor al genoemd kan dat alleen vóór de pensioendatum.
• Een overlijdensrisicoverzekering afsluiten.
• Gaan werken of uw werk uitbreiden.
• Het huis verkopen.
• Besparen op uw uitgaven.
• Een combinatie van deze oplossingen.

Goed uitzoeken
Via Mijnpensioenoverzicht.nl kunt u ook achterhalen wat het nabestaandenpensioen voor uw partner zal zijn als u overlijdt. Wanneer u wilt weten wat u krijgt als uw partner overlijdt, dan moet hij of zij zelf inloggen op Mijnpensioenoverzicht.nl. Om in te loggen heeft u een DigiD nodig. Levensverzekeringen die u zelf heeft afgesloten staan niet op Mijnpensioenoverzicht.nl.