14 veelgestelde vragen aan de mantelzorgmakelaar

Zorgt u voor iemand en wordt het u af en toe te veel? Of wilt u weten wat de mogelijkheden zijn voor de persoon waarvoor u zorgt? Een mantelzorgmakelaar kan u helpen, bijvoorbeeld om extra hulp of tijdelijke vervanging voor u als mantelzorger te regelen. Wilt u weten wat een mantelzorgmakelaar voor u kan betekenen? Mantelzorgmakelaar Priscilla Miedema beantwoordt 14 vragen die mensen haar vaak stellen.

1. Wat doet een mantelzorgmakelaar?

“Ik ondersteun mantelzorgers bij problemen op het gebied van zorg, welzijn, wonen, werk en geldzaken. Mantelzorgers doen bijvoorbeeld het hele huishouden voor hun ouders en hebben daarbij hulp nodig. Of de woning van hun ouders moet worden aangepast en ze hebben geen idee waar ze moeten beginnen. Ik help daarbij. Verder kan ik vervangende mantelzorg regelen, dus iemand die tijdelijk mantelzorgtaken overneemt. Of ik help met het aanvragen van vervoer met de regiotaxi of een scootmobiel. Als er financiële problemen zijn, help ik om de administratie op orde te krijgen en om te kijken of mensen recht hebben op financiële ondersteuning.”

2. Mijn partner heeft een hulpmiddel nodig, waar moet ik beginnen?

“Een hulpmiddel kan een scootmobiel zijn, maar ook een traplift of een verhoogd toilet. Die kunt u bij de gemeente aanvragen. Als u woningaanpassingen nodig heeft vanwege een bepaalde beperking, kan het nodig zijn om een ergotherapeut om advies te vragen. De mantelzorgmakelaar kan u hier meer over vertellen en u ondersteunen bij een aanvraag.”

3. Wat heb ik eraan als een mantelzorgmakelaar de aanvraag voor mij doet?

“Een mantelzorgmakelaar weet precies welke informatie de gemeente nodig heeft om een aanvraag te kunnen beoordelen. Ik maak een persoonlijk plan, waar al die gegevens instaan. Ik kan ook aanwezig zijn bij het keukentafelgesprek om alle vragen te helpen beantwoorden. Ik weet waar iemand met een bepaalde behoefte recht op heeft. Als een aanvraag te lang blijft liggen, herinner ik de gemeente aan de wettelijke termijn voor de behandeling. En als de gemeente de aanvraag toch afwijst, kan ik in bezwaar gaan.”

4. Ik heb gebeld met de wmo-consulent van de gemeente en ik begreep uit dat gesprek dat ik geen hulp kan krijgen. Heeft het dan toch zin om hulp aan te vragen?

“Vaak wel. Het lukt hulpvragers soms niet om goed uit te leggen wat voor hulp ze nodig hebben, bijvoorbeeld omdat er meer problemen spelen, ook zaken waarbij de gemeente niet kan helpen. Het komt ook voor dat zorgvragen onterecht worden afgewezen aan de telefoon, bijvoorbeeld omdat iemand genoeg inkomen heeft om zelf hulp te betalen. Maar de gemeente mag hulpvragers niet afwijzen op basis van inkomen. Dan kan een mantelzorgmakelaar het voor hen opnemen.”

5. Hoe kunnen mijn ouders zo lang mogelijk veilig thuis blijven wonen?

“Dat ligt aan hun situatie, hun gezondheid en hun wensen voor de toekomst. Als iemand reuma of artrose heeft en op drie hoog woont, dan adviseer ik om een inschrijving te regelen bij een seniorenwoning of aanleunwoning. Is thuis blijven wonen wel mogelijk, dan gaan we samen kijken wat er nodig is om de gang van zaken makkelijker te maken. Misschien is het mogelijk om het huis aan te passen en misschien moet er een indicatie voor zorg aangevraagd worden.”

6. Wat kan ik doen als mijn ouders snel een ander huis nodig hebben?

“Het is belangrijk om te weten aan welke eisen ze moeten voldoen om in aanmerking te komen voor de woning of woonvorm die ze op het oog hebben. Soms zijn er bewijsstukken nodig, zoals een diagnose of een advies van een specialist. Wij vragen soms advies van een ergotherapeut. Die kan een verslag maken waarom een woning niet geschikt meer is en wat iemand wel nodig heeft.”

7. Waar heb ik recht op als mantelzorger?

“Gemeenten kunnen mantelzorgwaardering geven, bijvoorbeeld een vast bedrag, een cadeaubon of een uitje. Verder kunnen mantelzorgers recht hebben op zorgverlof. Iemand die niet kan werken vanwege mantelzorg, kan onder bepaalde voorwaarden zorgverlof aanvragen. Als een werkgever dat weigert, kunnen wij helpen om daar met de werkgever over te praten. Dat kan moeilijk zijn, maar leidt uiteindelijk vaak wel tot begrip. Soms is het mogelijk om flexibel te werken, bijvoorbeeld door wat later te beginnen en langer door te werken of door vaker thuis te werken.”

8. Ik kan me toch ook laten betalen uit een pgb?

“Een pgb is een persoonsgebonden budget en dat is bedoeld voor de persoon voor wie u zorgt. Hij of zij kan daar zelf een hulpmiddel of zorg mee betalen, buiten het aanbod van de gemeente om. Soms kan inderdaad ook een mantelzorger betaald worden uit een pgb, maar daar zitten wel strenge voorwaarden aan. Er moet een budgetbeheerder zijn die de administratie bijhoudt bijvoorbeeld. Een pgb heeft ook andere nadelen. Zo moet de persoon die zorg krijgt zelf vervanging regelen als de mantelzorger ziek is. De mantelzorger heeft op dat moment geen inkomen. Ook bouwt de mantelzorger geen pensioen op. En een pgb houdt op bij overlijden.”

9. Wat kan ik doen als mijn vader of moeder meer hulp nodig heeft dan de gemeente kan geven?

“Dan is het tijd om een indicatie voor hulp en zorg aan te vragen uit de Wet langdurige zorg, de Wlz. Daarmee kan uw ouder naar een verpleeghuis of thuis meer zorg krijgen. Ik kan helpen bij het nemen van die beslissing door informatie te geven. Ook kan ik helpen bij de aanvraag. Mantelzorgers schrikken vaak van de hoeveelheid papierwerk en tijd die daarbij komt kijken. Er moet een verpleegkundige langskomen, u moet bewijsstukken verzamelen en u moet verschillende formulieren invullen. Bedenk wel dat de persoon voor wie u zorgt de zorg, begeleiding en vaak ook de hulpmiddelen van de gemeente kwijtraakt als er een Wlz-indicatie komt. Die moeten dan opnieuw worden aangevraagd. Bedenk ook dat voor de Wlz een hogere eigen bijdrage moet worden betaald. Op de website van het CAK kunt u het bedrag uitrekenen.”

10. De persoon voor wie ik zorg kan ’s nachts niet meer alleen zijn. Is er hulp mogelijk?

“Mantelzorgers die ook ’s nachts met zorg bezig moeten zijn, raken eerder overbelast. In die situaties is er nachtzorg mogelijk, zodat een mantelzorger even kan bijslapen. Nachtzorg is nooit voor onbepaalde tijd. Er zal dus ook gekeken moeten worden naar een blijvende oplossing.”

11. Is er vervanging mogelijk voor mij als mantelzorger?

“Ja. Als een mantelzorger op vakantie gaat of een operatie moet ondergaan bijvoorbeeld, is er respijtzorg mogelijk. Respijtzorg kan op allerlei manieren worden gegeven. Kan de persoon voor wie u zorgt niet alleen blijven, dan kan er een tijdelijke opname in een instelling worden geregeld. Maar het is ook mogelijk dat er iemand langskomt voor bepaalde taken.”

12. Wat kost een mantelzorgmakelaar?

“Het uurtarief ligt tussen de 75 en 85 euro (2023). Afhankelijk van de vraag heeft een mantelzorgmakelaar vaak drie tot zes uur nodig om zaken te regelen. Die uren kunnen verspreid zijn over drie tot zes maanden. Als alles is geregeld, trekt de mantelzorgmakelaar zich weer terug.”

13. Wie betaalt een mantelzorgmakelaar?

“Een enkele keer biedt de gemeente een mantelzorgmakelaar aan, maar dat gebeurt niet vaak. Zelfstandig werkende mantelzorgmakelaars kunnen worden vergoed vanuit de aanvullende zorgverzekering en steeds vaker zie ik dat ook werkgevers een vergoeding geven. Zij zien dat werknemers met mantelzorgtaken overbelast raken en uitvallen. Ze zijn daarom bereid een vergoeding te geven voor ondersteuning van de mantelzorger. Als er op het werk vervelende dingen zijn gebeurd, kan ik ook met de werkgever gaan praten. Ik ben soms verbaasd over wat een werkgever wil vergoeden. De mantelzorgmakelaar kan ook betaald worden uit het vrij besteedbare gedeelte van een pgb.”

14. Waar vind ik een mantelzorgmakelaar?

“Sommige mantelzorgmakelaars werken bij een organisatie voor mantelzorgondersteuning van de gemeente, maar dat komt niet zoveel voor. De meeste mantelzorgmakelaars werken zelfstandig. Op de website van de Beroepsvereniging mantelzorgmakelaars (BMZM) kunt u een mantelzorgmakelaar in uw provincie vinden.”

Priscilla Miedema is zelfstandig mantelzorgmakelaar in Beverwijk en bestuurslid van de BMZM.