Deze medische controles kunt u zelf doen

Wilt u weten of uw bloeddruk of het zuurstofgehalte in uw bloed in orde is? Hiervoor hoeft u niet altijd naar uw huisarts. Steeds meer medische controles kunt u zelf doen. Maar is dat wel verstandig? En wanneer moet u de huisarts inschakelen?

Controles die u makkelijk thuis kunt doen zijn bijvoorbeeld bloeddruk meten en het zuurstofgehalte in uw bloed meten. Ook kunt u in bepaalde situaties zelf bloed prikken en onderzoeken. Maar het is niet altijd makkelijk om zelf conclusies te trekken over uw gezondheid. Ook kunt u thuis met bepaalde vragen blijven zitten. Daarom is het altijd verstandig om te overleggen met uw huisarts als u thuis medische controles wilt doen.

Bloeddruk meten

Vanaf uw veertigste heeft u meer kans op een te hoge bloeddruk. Een hoge bloeddruk kan gezondheidsproblemen geven. Met een bloeddrukmeter kunt u eenvoudig zelf uw bloeddruk meten. Kies voor een bloeddrukmeter waarbij u een band om uw bovenarm vastmaakt. Er bestaan ook bloeddrukmeters voor de pols, maar die zijn minder betrouwbaar.

Is het zinvol?

Thuis uw bloeddruk meten is zinvol als uw bloeddruk bij metingen bij de huisarts erg schommelt. Het is ook zinvol voor mensen die medicijnen gebruiken voor een te hoge bloeddruk. Verder is het verstandig uw bloeddruk in de gaten te houden als hart- en vaatziekten in uw familie vaak voorkomen. De Hartstichting adviseert iedereen boven de veertig jaar jaarlijks de bloeddruk te meten.

Wanneer naar de huisarts?

Ligt de bloeddruk die u thuis meet boven de 135/85? Houd dan een maand lang de bloeddruk in de gaten. Meet op verschillende momenten van de dag en noteer steeds de bloeddruk. Ligt na een maand het gemiddelde boven de 135/85? Maak dan een afspraak bij de huisarts om te kijken wat u hieraan kunt doen.

Wat zijn de nadelen?

Maakt u zich snel zorgen? Dan wilt u misschien vaak uw bloeddruk meten. Dat is niet verstandig, want het kan zorgen voor onrust en stress. Stress verhoogt de kans op een hoge bloeddruk.

Meer informatie over zelf bloeddruk meten vindt u op de website Thuisarts.nl.

Zuurstofgehalte in uw bloed meten

Met een saturatiemeter meet u het zuurstofgehalte in het bloed. Een saturatiemeter is een klein knijpapparaatje dat u op uw wijsvinger kunt zetten. Als het zuurstofgehalte in uw bloed te laag is, kunt u benauwd, vermoeid of verward worden.

Is het zinvol?

Regelmatig het zuurstofgehalte in het bloed meten is vooral zinvol voor mensen met een longaandoening (COPD, astma, long covid), een hartaandoening en voor sporters.

Wanneer naar de huisarts?

Een gezonde saturatiewaarde ligt in het algemeen tussen de 95 en 100 procent. Als de saturatie tussen de 91 en 94 procent ligt, dan is dat niet meteen reden om u zorgen te maken. Het is verstandig om naar de huisarts te gaan als de saturatiewaarde onder de 90 procent ligt of als de saturatiewaarde erg schommelt.

Wat zijn de nadelen?

Als de saturatiewaarde wat te laag is, kunt u daar ongerust van worden.

Meer informatie over het meten van het zuurstofgehalte in het bloed leest u op de website van het Longfonds.

Gezondheidstest

Ook als u geen klachten heeft, kunt u uw gezondheid controleren. U controleert dan bijvoorbeeld uw cholesterol, bloedsuiker of prostaat. Zulke controles heten meestal (preventieve) gezondheidstests. Veel tests zijn online of bij de apotheek te koop. U neemt daarvoor zelf bloed, urine, ontlasting of speeksel af. Meestal moet u dat opsturen naar een laboratorium.

Is het zinvol?

Een preventieve gezondheidstest kan zinvol zijn. U komt daardoor op een eenvoudige manier meer te weten over uw gezondheid. U doet de test wanneer het u uitkomt en u hoeft er de deur niet voor uit. Gezondheidstests zijn anoniem. De uitslag van een test kan ervoor zorgen dat u gezonder gaat leven. Misschien ontdekt u een ziekte in een vroeg stadium.

Wanneer naar de huisarts?

Heeft u gezondheidsklachten en wilt u graag een bloedonderzoek? Ga dan niet zelf op zoek naar een bloedtest, maar vraag de huisarts om een bloedonderzoek. U weet dan zeker dat het onderzoek deskundig gebeurt.

Heeft u twijfels of vragen over een test of heeft u een ongunstige uitslag? Dan kan de huisarts u vertellen wat u kunt doen. Verder is het verstandig om aan de huisarts te vertellen of er erfelijke ziekten in de familie voorkomen, zoals kanker of hart- en vaatziekten.

Wat zijn de nadelen?

Als u een test gebruikt zonder overleg met uw arts, weet u niet zeker of het in uw situatie zinvol en verstandig is om deze test te gebruiken. De uitslagen zijn niet altijd betrouwbaar. Let in ieder geval altijd op de (Europese) CE-markering. Deze markering betekent dat de test voldoet aan wettelijke eisen. Op internet vindt u ook gezondheidstests van bedrijven uit andere landen. Dat brengt risico’s met zich mee. De strenge Nederlandse kwaliteitseisen gelden dan niet. Een ander nadeel is dat u bij een slechte uitslag geen arts heeft u aan wie u direct vragen kunt stellen.

Meer informatie over preventieve gezondheidstests vindt u op de website Thuisarts.nl.

Zelf bloed prikken

Met een eenvoudige vingerprikset kunt u thuis bloed prikken. Met een speciaal apparaatje prikt u een paar druppels bloed uit de vinger. De druppels vangt u op in een speciale kaart. De kaart stuurt u op naar een laboratorium.

Is het zinvol?

Zelf bloed prikken is alleen geschikt voor bepaalde groepen patiënten. Het kan handig zijn als u een transplantatie heeft ondergaan. Na een transplantatie krijgt u veel medicijnen. Om de medicijnspiegel in het bloed in de gaten te houden, moet er vaak bloed worden geprikt. Via een vingerprik kunt u die controles zelf doen. Meerdere ziekenhuizen bieden deze mogelijkheid aan.

Ook als u onder behandeling bent van een trombosedienst kan thuis bloedprikken handig zijn. U kunt zo zelf de stollingswaarde van het bloed in de gaten houden. Veel trombosediensten bieden deze mogelijkheid aan.

Wanneer naar de huisarts

Als u een bloedtest gebruikt in overleg met uw specialist of trombosedienst, kunt u daar ook terecht met vragen.

Wat zijn de nadelen?

Als u onder begeleiding van uw arts of trombosedienst thuis uw bloed test, zijn er geen directe nadelen.

Zelf een allergietest doen

Op internet en bij de drogist kunt u zelftests kopen waarmee u op verschillende allergieën kunt testen. U kunt hierbij denken aan allergieën voor stofmijt of pollen en allergieën voor bepaalde voedingsstoffen.

Is het zinvol?

Zelf een allergietest uitvoeren kan zinvol zijn als u denkt dat u allergisch bent voor bepaalde stoffen. Maar de uitslag vertelt u vaak niet hoe erg uw allergie is. Daarvoor moet u toch naar de huisarts.

Wanneer naar de huisarts?

Is de uitslag positief, dan is het verstandig om naar de huisarts te gaan. Uw huisarts kan dan eventueel aanvullend onderzoek doen.

Zijn er nadelen?

Online zijn er veel allergietests te koop. Het is niet zeker hoe betrouwbaar deze tests zijn. Zelftests worden meestal niet vergoed.