Hoe kan ik als mantelzorger helpen voorkomen dat iemand met dementie valt?

Ouderen met geheugenproblemen of hersenletsel hebben een grotere kans om te vallen dan anderen. Dat geldt bijvoorbeeld voor mensen met dementie. Als mantelzorger kunt u helpen de kans op een val zo klein mogelijk te maken.

Ouderen met dementie vallen twee keer zo vaak als leeftijdgenoten zonder dementie. Dat komt omdat ze gevaarlijke situaties niet goed meer herkennen. Ze bewegen minder soepel. Ook kost het meer moeite om het evenwicht te bewaren. Bent u mantelzorger van iemand met dementie? Kijk wat u kunt doen om te voorkomen dat uw naaste valt.

Lees de bijsluiter van medicijnen

Sommige medicijnen maken slaperig of duizelig. Of ze zorgen ervoor dat iemand trager reageert. Gebruikt uw naaste medicijnen? Kijk dan in de bijsluiter of er zulke bijwerkingen zijn, of vraag het uw arts of apotheker.

Zorg voor goed zicht

Iemand die goed ziet, struikelt minder snel én heeft een beter evenwicht. Het is daarom belangrijk dat de ogen van uw naaste ieder jaar worden gecontroleerd. Voor zo’n controle kunt u terecht bij de oogarts. Daarvoor is een verwijzing van de huisarts nodig. U kunt ook naar een optometrist gaan. Dat is iemand die de ogen medisch onderzoekt. Daarvoor heeft u geen verwijzing nodig. Veel brillenwinkels hebben een optometrist in dienst.

Kies de juiste hulpmiddelen

Uw naaste kan hulpmiddelen gebruiken om vallen te voorkomen, zoals een rollator, een wandelstok, een looprek of een trippelstoel. Met een trippelstoel kan uw naaste zittend door het huis bewegen. Met de voeten ‘trippelt’ hij of zij naar de juiste plek.

Op Hulpmiddelenwijzer.nl staat waar u deze hulpmiddelen kunt kopen en wat ze kosten. Vraag bij uw zorgverzekeraar naar vergoedingen.

Blijf (samen) in beweging

Sterke spieren zijn belangrijk om stevig te kunnen staan en de kans op vallen te verkleinen. U kunt uw naaste helpen om in beweging te blijven. Doe bijvoorbeeld samen klusjes in huis of de tuin. Haal samen boodschappen of maak een ommetje.

Controleer schoenen en pantoffels

Schoenen en pantoffels moeten stevig om de voet zitten. De kans op struikelen is dan kleiner. Stroeve zolen voorkomen dat uw naaste uitglijdt. Vraag advies in een schoenenwinkel.

Loop een rondje door het huis

Het is een goed idee om samen met uw naaste een rondje door het huis te lopen. Zo wordt snel duidelijk waar hij of zij zou kunnen vallen.

• Haal drempels weg of maak ze lager.
• Haal losse vloerkleden weg. Of leg er een antislip-mat onder.
• Ruim spullen op de grond zoveel mogelijk op. Denk aan bloempotten of een stapel kranten.
• Maak losse snoeren vast in kabelgoten. Of klem ze aan de plinten.
• Zorg dat spullen niet te hoog in de kasten staan. Zo kan uw naaste ze pakken zonder trap of opstapje.

Maak de trap veilig

De trap kan een lastige hindernis zijn voor iemand met dementie. Zorg dat de trap veilig is.

• Zorg voor een stevige leuning langs de trap.
• Goed licht is belangrijk om de traptreden te zien.
• Gebruik antislip-materiaal als de treden glad zijn of als de vloerbedekking niet strak ligt.
• Hangt er was in het trapgat? En moet uw naaste bukken om eronderdoor te lopen? Haal de was dan weg.
• Wordt traplopen te lastig? Misschien is een traplift een oplossing. Vraag bij de gemeente of een vergoeding mogelijk is. Is dat niet het geval? Als uw naaste in een huurhuis woont, moet u aan de verhuurder schriftelijk toestemming vragen om een traplift te plaatsen.

Maak de badkamer veilig

Veel ongelukken gebeuren in de badkamer. Door het water wordt het daar snel glad.

• Plaats handgrepen op plekken waar uw naaste extra steun nodig heeft.
• Bij het wassen of tandenpoetsen houdt uw naaste zich misschien vast aan de wastafel. Zorg dat die goed vastzit.
• Haal zo veel mogelijk spullen weg van de vloer.
• Leg een antislip-mat in de douchebak. Of leg op de hele vloer antislip-materiaal.
• Zet een douchestoel onder de douche. Deze is er als losse stoel en als opklapbaar zitje aan de muur.

Zorg voor veiligheid in de nacht

Mensen met dementie slapen vaak slecht. Of ze dwalen in de nacht. Als uw naaste uit bed gaat, vergroot dat de kans op vallen.

• Zorg voor goed licht. Vervang ouderwetse spaarlampen. Deze doen er vaak lang over voor zij genoeg licht geven. Gebruik ook nachtlampjes voor in het stopcontact. Sommige gaan vanzelf aan als iemand beweegt. Of plak een ledstrip langs de muur.
• Een valmat voorkomt letsel als uw naaste uit bed valt. Een alarmmat doet hetzelfde, maar deze maakt ook geluid als uw naaste erop staat. Als u in de buurt bent, kunt u dan in actie komen.
• Ook een bewegingssensor zorgt dat u een waarschuwing krijgt als uw naaste uit bed gaat. Er gaat dan een melding naar bijvoorbeeld uw smartphone.

Vraag advies en hulp

Misschien weet u niet welke maatregelen precies nodig zijn. Vraag dan advies aan de huisarts, casemanager of wijkverpleegkundige van uw naaste.

Kunt u de aanpassingen niet allemaal zelf uitvoeren? In veel gemeenten zijn vrijwilligers die u hierbij kunnen helpen. Of schakel een klusdienst in. Soms draagt de gemeente bij in de kosten. Vraag naar de mogelijkheden bij het Wmo-loket van de gemeente.