Wat regelt de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)?

Redt u het niet meer in huis? Of vereenzaamt u omdat u de deur niet meer uitkomt?  De Wmo is er voor mensen die hulp nodig hebben om thuis te kunnen blijven wonen. En de Wmo is ook bedoeld voor mensen die niet meer zelfstandig kunnen deelnemen aan de samenleving. Geldt dat voor u? In beide gevallen is uw gemeente dan verplicht om u te ondersteunen. De gemeente bekijkt samen met u en uw partner of mantelzorgers welke hulp u nodig heeft.  Daarna kijkt de gemeente hoe uw partner, kinderen, familieleden, vrienden of buren u eventueel kunnen helpen. Is deze hulp niet genoeg? Willen of kunnen familieleden of vrienden niet genoeg voor u betekenen? Dan kan de gemeente bijspringen.

De Wmo kent twee soorten ondersteuning, deze worden ook wel voorzieningen genoemd. Een algemene voorziening is er voor iedereen. Voorbeelden zijn een koffieochtend in het buurthuis, de boodschappenbus of de maaltijdservice. Of vervoer voor iedereen van 75 jaar en ouder. Een maatwerkvoorziening is afgestemd op één persoon. Bijvoorbeeld een scootmobiel of begeleiding bij de administratie.

Wat zijn maatwerkvoorzieningen?

• Hulp in de huishouding; iemand die uw huis kan schoonmaken, de bedden opmaken, de ramen zemen of de was doen.
• Een Wmo-vervoerspas, waarmee u gebruik kunt maken van het Wmo-vervoer in uw gemeente, zoals bijvoorbeeld een belbus. Met de Wmo-vervoerspas kunt u vervoer over langere afstanden kunt regelen bij Valys.
• Individuele begeleiding; de gemeente kan iemand regelen die u helpt bij uw administratie, of  met boodschappen doen, structuur in uw dagen aan te brengen, u te helpen om in contact te komen met anderen.
• Een beschermde woonplek met begeleiding voor mensen met een psychiatrische diagnose.  
• Dagbesteding op maat; bij dagopvang brengen mensen de dag op een actieve manier door. Vaak gebeurt dit in een zorginstelling in de buurt, maar soms ook in een wijkcentrum of op een zorgboerderij.
• Aanpassingen aan de woning, zoals een traplift of een verhoogd toilet.
• Een rolstoel of scootmobiel; die krijgt u alleen via de Wmo als u deze voor langere tijd nodig heeft. Voor hulpmiddelen voor tijdelijk gebruik kunt u contact opnemen met de thuiszorgwinkel, het thuiszorguitleenmagazijn of uw zorgverzekeraar.
• Respijtzorg; Beroepskrachten en vrijwilligers kunnen de zorg tijdelijk overnemen om u als mantelzorger een adempauze te geven. Dat heet 'respijtzorg'. Het kan gaan om opvang buitenshuis, zoals dagopvang of een verblijf in een zorghotel of logeerhuis. Of opvang in eigen huis, als degene voor wie u zorgt, graag in zijn of haar vertrouwde omgeving blijft.
• Ondersteuning van mantelzorgers; u heeft als mantelzorger misschien het gevoel dat u er alleen voor staat. Toch is dat niet zo. Er zijn professionals die u kunnen ondersteunen, de gemeente is verplicht om u bij te staan.
• Aanvullende vervoersvoorzieningen, zoals aanpassingen aan uw auto, bijzondere fietsen.

Voor ondersteuning vanuit de Wmo voor maatwerkvoorzieningen betaalt u een vaste bijdrage van 19 euro per maand. Let op: in sommige gemeenten geldt huishoudelijke hulp niet als een maatwerkvoorziening maar als een algemene voorziening (zie hieronder).  De gemeente onderzoekt of u in aanmerking komt voor een van deze voorzieningen. Hoe dat werkt, leest u in dit artikel over 'het keukentafelgesprek'.

Een algemene voorziening die uw gemeente biedt, is vrij toegankelijk. Als u wilt, kunt u er gebruik van maken. De gemeente zal vermoedelijk wel een bijdrage vragen voor het gebruik van deze voorzieningen. Vanaf 2020 is dat een vaste bijdrage van 19 euro per maand.

Niet iedere gemeente heeft dezelfde diensten in de aanbieding. Informeer bij het Wmo-loket of de afdeling welzijn, wat uw gemeente voor u kan betekenen. Voorbeelden van algemene voorzieningen zijn:

• Een boodschappendienst;
• Klussenhulp;
• Een algemene ontmoetingsruimte;
• Maaltijdverzorging (ook wel warme maaltijdvoorziening of tafeltje-dekje genoemd);
• Buurthuizen;
• Algemene vervoersvoorzieningen, zoals een buurtbus.

Al deze algemene vormen van hulp vraagt u aan bij de gemeente. U kunt het telefoonnummer van uw gemeente bellen en vertellen wat u nodig heeft. Vervolgens wordt u met de juiste afdeling doorverbonden. U kunt ook kijken op de website van uw gemeente, daar staat in principe alles vermeld.

Komt u in aanmerking voor ondersteuning vanuit de Wmo? Dan zijn er twee mogelijkheden om de ondersteuning te regelen. De eerste manier is, dat u kiest voor 'zorg in natura'. U ontvangt de zorg via de gemeente en de organisaties waar de gemeente mee samenwerkt. De gemeente bepaalt dan bijvoorbeeld wat voor soort rolstoel u krijgt of wie u helpt in de huishouding.

De tweede manier is dat u uw ondersteuning zelf inkoopt met een persoonsgebonden budget (pgb). Met een pgb kunt u bijvoorbeeld een andere rolstoel of scootmobiel kopen dan de standaardmodellen van de gemeente. Uw gemeente kan u vertellen hoe u een pgb aanvraagt. Alles over het persoonsgebonden budget (pgb).

Gemeenten vragen voor de ondersteuning die zij bieden een eigen bijdrage. Het tarief van 19 euro per maand is voor iedereen gelijk. Dus er wordt niet naar inkomen en vermogen gekeken. En het geldt voor bijna alle soorten hulp: maatwerkvoorzieningen, algemene voorzieningen en persoonsgebonden budgetten. Meerpersoonshuishoudens zonder AOW-ontvanger(s) hoeven geen eigen bijdrage te betalen.