Zorgrobots in opmars

Op internet staan veel filmpjes van ouderen met robots. Een oudere vrouw die samen met haar robot televisie kijkt. Een vrouw met dementie die een robot zeehond aait, knuffelt en troost als hij piept. De robot is aan een opmars bezig, dat is wel duidelijk.

Paro de zeehond is waarschijnlijk de meest bekende robot in de zorg. Deze schattige knuffelrobot valt vooral bij mensen met dementie bijzonder goed in de smaak. Door Paro de zeehond wordt de dementerende aandachtiger en rustiger. Paro is een echte knuffelrobot. Robot Pepper heeft hele andere doelen. Hij maakt zijn ‘baas’ ’s morgens wakker en stimuleert om op te staan. Hij zorgt ervoor dat de medicijnen niet worden vergeten en laat de arts of verzorger weten of de medicijnen echt zijn ingenomen. Als het te lang stil is, begint Pepper een gesprekje, stelt hij voor om iets te ondernemen of vraagt  hij iets over de familie. Pepper houdt de familie van de dementerende op de hoogte van de gesprekjes. Omgekeerd kan de familie via Pepper foto’s of berichtjes naar een familielid sturen. De robot PaPeRo lijkt op robot Pepper: ook PaPeRo houdt de familie van de dementerende op de hoogte. Daarnaast is PaPeRo een alleskunner: hij praat, zingt, danst, leest de krant voor, vertelt zijn ‘baas’ wat voor weer het wordt en doet spelletjes.

Het zijn zomaar drie voorbeelden van het groeiend aantal robots in de zorg. De overeenkomst is dat ze ervoor moeten zorgen dat ouderen ook in de toekomst goede zorg krijgen. En dat is belangrijk, want de vergrijzing neemt toe. Vandaar dat er veel geld in de robots wordt geïnvesteerd. Zodat ze op een dag zorgtaken kunnen overnemen van mantelzorgers en verpleegkundigen én kunnen zorgen voor gezelligheid.

Kanttekeningen zijn er ook. Een robot is geen mens en heeft geen emoties, waardoor het contact tot op zekere hoogte kil blijft. Misschien wel de beste manier om naar robots te kijken, is ze te zien als húlpmiddel, niet als oplossing. En als hulpmiddel is de robot heel goed te gebruiken. Zo werkt een Nederlands bedrijf bijvoorbeeld aan LEA: een rollator met een ingebouwde robot. Deze robot LEA helpt bij het opstaan, komt als hij wordt geroepen, herinnert aan de medicatie en maakt contact met familie of zorgverleners. Zo’n robot is een echt hulpmiddel en zorgt ervoor dat iemand langer zelfstandig kan blijven.

Om nu al te zeggen dat binnen vijf jaar een derde van de zorgtaken van de thuiszorg door robots wordt gedaan, gaat te ver. Volgens Randall van Poelvoorde - expert op het gebied van onder meer robotica en gastdocent aan de Nijenrode Business Universiteit - is er nog geen enkele zorgrobot die zelfstandig kan werken. Ja, technologie wordt steeds belangrijker, ook in de zorg voor ouderen. Maar of de robot in 2023 een derde van de eenvoudige thuiszorgtaken heeft overgenomen, is volgens Van Poelvoorde nog maar de vraag.