9 veelgestelde vragen over CO-vergiftiging

Elk jaar lopen honderden mensen in Nederland een koolmonoxidevergiftiging op, ook wel CO-vergiftiging genoemd. Vijf tot tien mensen per jaar overlijden eraan. U kunt CO-vergiftiging voorkomen met voldoende ventilatie en goed onderhoud aan uw cv-ketel of kachel en CO-melders. Negen veelgestelde vragen en antwoorden.

1. Wat is koolmonoxide?

Koolmonoxide is een gas dat kan ontstaan bij de verbranding van gas, hout of olie. U kunt het gas niet zien, ruiken of proeven. Koolmonoxide komt vrij als er niet genoeg zuurstof is bij de verbranding. Het kan ook ontstaan als de verbrandingstemperatuur te laag is.  Heeft u een pelletkachel en slaat u de pellets in een aparte ruimte op? Ook daarbij kan koolmonoxide vrijkomen, zonder dat de pellets verbranden. Zorg dus altijd voor goede ventilatie in die ruimte. En plaats er een CO-melder.

2. Hoe herken ik een CO-vergiftiging?

Een CO-vergiftiging is lastig te herkennen, omdat de eerste verschijnselen lijken op klachten die u ook kunt hebben bij griep of buikgriep. Er zijn twee vormen van CO-vergiftiging, een acute vergiftiging en een chronische vergiftiging. Beide vormen hebben iets andere verschijnselen.

Een acute CO-vergiftiging kunt u krijgen als u in korte tijd veel koolmonoxide inademt. U kunt dan misselijk en duizelig worden en last krijgen van hoofdpijn, een onregelmatige hartslag en onregelmatige ademhaling. Als u langer in een ruimte bent met veel koolmonoxide, kunt u last krijgen van kortademigheid en verward worden. Uiteindelijk kunt u flauwvallen en in coma raken. Hoe meer koolmonoxide u in een bepaalde tijd inademt, hoe erger de verschijnselen. U kunt dan ook toevallen, hartritmestoornissen, een hartstilstand en een ademhalingsstilstand krijgen.

Een chronische CO-vergiftiging kunt u krijgen als u lange tijd een kleine beetje koolmonoxide inademt. U kunt dan last hebben van hoofdpijn, duizeligheid, misselijkheid en braken en vermoeidheid. Ook verwardheid en psychoses komen soms voor. De symptomen worden steeds erger als u vaker in een ruimte met te veel koolmonoxide bent. Een chronische CO-vergiftiging is nog moeilijker te herkennen dan een acute CO-vergiftiging, omdat de meeste klachten ook bij andere ziektes voorkomen.

3. Wat gebeurt er in mijn lichaam als ik koolmonoxide inadem?

Koolmonoxide komt via de longen direct in het bloed terecht. Daar hecht het zich aan eiwitcellen die ervoor moeten zorgen dat de rest van uw lichaam zuurstof krijgt. Maar omdat koolmonoxide zich zo snel hecht, krijgt de zuurstof die u inademt te weinig kans zich te binden aan de eiwitcellen. Zo gaat er te weinig zuurstof naar verschillende onderdelen in het lichaam. Uw hersenen en uw hart hebben daar het meeste last van, omdat die organen veel zuurstof nodig hebben. Daarom kunnen de gevolgen van een koolmonoxidevergiftiging zo ernstig zijn. Heeft u hart- en vaatproblemen, astma of een longziekte? Dan is koolmonoxide extra gevaarlijk.

4. Welke apparaten zijn een risico voor koolmonoxidevorming?

Alle apparaten die gas, hout of olie verbranden, kunnen koolmonoxide uitstoten. Denk aan een cv-ketel, houtkachel, open haard, geiser of terrasverwarmer op gas. Ook in petroleumkachels kan koolmonoxide ontstaan.

5. Komt CO-vergiftiging alleen in de winter voor?

Nee. In de zomer is het aantal CO-vergiftigingen lager omdat de ramen dan vaker open staan. Toch komt ook in de zomer CO-vergiftiging voor. De cv-ketel kan ook in de zomer CO uitstoten. Maar CO kan ook ontstaan op vakantie. Bijvoorbeeld als u kookt op gas in een tent, camper of caravan. Of als u in de camper of caravan een gaskachel aanzet.

6. Hoe kan ik een CO-vergiftiging voorkomen?

Zorg altijd voor voldoende ventilatie. Koolmonoxide ontstaat als er te weinig zuurstof in de ruimte is. Laat daarom 24 uur per dag een luchtrooster of raampje open. Laat ook elk jaar uw verbrandingstoestel(len) controleren door een erkende installateur. En hang CO-melders op, zodat u kunt zien of er CO in de ruimte is.

7. Hoe vind ik een erkende installateur voor mijn cv-ketel of gashaard?

U kunt hiervoor een bedrijf inschakelen met een CO-certificaat. Vanaf april 2023 bent u verplicht om alleen bedrijven met een CO-certificaat te laten werken aan uw cv-ketel, gashaard of geiser. Op deze website vindt u alle gecertificeerde bedrijven.

8. Waar moet ik een CO-melder ophangen?

Het is verstandig om in de ruimtes waar een verbrandingstoestel staat of hangt een CO-melder op te hangen. Hang de CO-melder in deze ruimte op een centrale plek aan het plafond. Hang bij een schuin plafond de CO-melder hoog aan de schuine zijde van het plafond. De CO-melder moet niet direct naast het verbrandingstoestel hangen, een afstand van 1 tot 3 meter is ideaal.

Voor extra veiligheid kunt u ook CO-melders ophangen in andere ruimtes. Hang de CO-melders daar op een hoogte waar u ademhaalt, bijvoorbeeld op 1,5 meter hoogte. Voor een slaapkamer is de hoogte van het bed een goede hoogte. Hang geen CO-melder in de badkamer. Door het vocht in de badkamer werkt de CO-melder niet goed.

Neem ook een CO-melder mee als u op vakantie gaat met de tent, caravan of camper en als u daarin kookt of stookt op brandstof. Maar ook in hotels kan een CO-melder voor extra veiligheid zorgen. Een kooktoestel of verwarming op stroom kan geen CO veroorzaken.

Wilt u weten in welke ruimtes het ophangen van een CO-melder in ieder geval belangrijk is? De website co-wijzer.nl vertelt u dat als u een paar vragen beantwoordt.

9. Waar moet ik op letten bij een CO-melder?

Koop alleen CO-melders met het keurmerk NEN-EN 50291. Controleer op de verpakking hoelang de melder meegaat. De meeste melders gaan 5 tot 10 jaar mee. Controleer de werking van de CO-melders in huis regelmatig en vervang ze op tijd.