Met vrienden wonen, is dat een goed idee?

Wonen met vrienden heeft veel voordelen. Zo weet u zeker dat u goed met uw buren zult kunnen opschieten. U weet wat u aan elkaar heeft, zowel praktisch als emotioneel. Dat maakt het makkelijk om hulp te vragen als het nodig is, bijvoorbeeld voor een boodschap of een kleine reparatie in huis. Bovendien zult u met vrienden in de buurt niet snel last hebben van eenzaamheid. De drempel is laag om regelmatig samen te eten, te tuinieren of te sporten. Daardoor wordt het makkelijker om zelfstandig te blijven wonen. En als u bepaalde dingen toch niet meer zelf kunt, dan kunt u als groep hulp of zorg inhuren.

Elkaar helpen bij dagelijkse problemen is een belangrijke reden om te kiezen voor een gemeenschappelijke manier van wonen. Maar als alle bewoners ongeveer even oud zijn, is er een grote kans dat er steeds minder vitale helpers zullen zijn voor steeds meer hulpvragers. In een ‘gewone’ buurt verschillen de leeftijden van bewoners meer, zodat een oudere ook een beroep kan doen op een jongere buurtgenoot. Vraag uzelf ook af of de vriendschap bestand is tegen een (bijna) dagelijks samenzijn. Het risico bestaat dat uw vriend of vriendin zich meer met u gaat bemoeien dan u lief is bijvoorbeeld. Of gaat oordelen over uw dagritme of uw hobby's. Kunt u ermee omgaan als hierdoor problemen zouden ontstaan? Tijdens de voorbereidingen kan naar voren komen dat uw woonwensen verschillen. Om te beginnen zult u het eens moeten worden over de gemeente, de buurt of het soort woonomgeving. Ook geldzaken moet u bespreken. Hoeveel geld wilt en kunt u uittrekken voor wonen, inclusief eventuele gemeenschappelijke voorzieningen? Hoe belangrijk is het dat het huis geschikt is om oud in te worden? Hoe denk u over het samen inkopen van zorg?  En hoe belangrijk is duurzaamheid? Allemaal zaken waar u beter van tevoren goede afspraken over kunt maken.

Wat voor woonpand u nodig heeft, hangt af van de wensen die u als groep heeft. Wilt u bijvoorbeeld samen kunnen eten, dan is het fijn om een gezamenlijke grote eetkeuken te hebben. Ook een hobbykamer of schuur kan heel prettig zijn, net als een grote, gezamenlijke (moes)tuin. Praktische ruimtes zijn een gezamenlijke fietsenberging, een ruimte voor wasmachine en droger en een logeerkamer. Dat scheelt ruimte en dus kosten voor de afzonderlijke appartementen. In de meeste projecten voor gemeenschappelijk wonen, heeft iedereen gewoon een eigen huis met keuken en badkamer en een eigen voordeur. Denk ook na over de groepsgrootte. Als de groep groter is, wordt het makkelijker om een project te financieren. Kosten voor gezamenlijke voorzieningen kunt u dan met meer mensen delen. Het kan dus een goed idee zijn om ook anderen bij uw plannen te betrekken, bijvoorbeeld door een advertentie in een plaatselijke krant te zetten.

Een vriendengroep die een gemeenschappelijke woonvorm zoekt, zal bijna altijd zelf aan de slag moeten. U kunt samen opdracht geven voor nieuwbouw van een woonvorm naar uw eigen wensen. Ook de verbouw van een bestaand pand is een mogelijkheid. Op die manier krijgen soms oude scholen of kerken een nieuwe bestemming. Zowel bij nieuwbouw als verbouw wordt het pand gesplitst in appartementen. Iedereen koopt een eigen appartement en een aandeel in de gemeenschappelijke ruimten. Samen bouwen of verbouwen gebeurt meestal in de vorm van ‘collectief particulier opdrachtgeverschap’. De bewoners richten een vereniging of stichting op, waarin zij samen beslissingen nemen. Er zijn ook gemeenschappelijke woonvormen met huurappartementen, maar u moet dan maar afwachten wanneer er een appartement vrijkomt. Alleen bij een nieuw project kunt u misschien als vriendengroep in één keer instromen.

Wilt u wel bij elkaar in de buurt wonen, maar zijn gemeenschappelijke ruimtes niet nodig? Dan kunt u ook proberen om appartementen of woningen te kopen in dezelfde buurt. Dat heeft de meeste kans van slagen bij nieuwbouw, omdat u dan allemaal tegelijk een huis kunt kopen.

Er is geen standaard methode om een gezamenlijke woonvorm te zoeken. Bent u het als groep eens over de plek en het soort woonvorm dat u zoekt? En wilt u gaan bouwen? Ga dan in de eerste plaats praten met de gemeente. Houd ook de plaatselijke kranten en makelaars in de gaten. Hierdoor kunt u erachter komen of er nieuw gebouwd gaat worden en of er daarbij ruimte is voor inspraak van bewoners.

Samen met vrienden wonen kan de groep voor lastige vragen stellen. Het is goed om daar van tevoren over te praten en zo nodig afspraken over te maken. Bijvoorbeeld:
 

• Wat wilt u samen doen en hoe vaak?
• Wat gebeurt er als een bewoner financieel in de problemen komt?
• Wat als een bewoner niet langer in de groep wil wonen of overlijdt? Hoe beslist u dan wie er in de vrijgekomen woning mag komen wonen?
• Wat als een bewoner een nieuwe partner krijgt?

Nieuwe woonvormen voor ouderen ontwikkelen kost veel geld. Daarom heeft de regering geld voor gemeenschappelijk wonen van ouderen toegezegd. Dit heet de Stimuleringsregeling Wonen en Zorg (SWZ). Deze regeling bestaat uit drie fasen: het initiatief, het ontwikkelen van het plan en de bouw. Om een initiatief in te dienen, gelden bepaalde voorwaarden.

De Vereniging Gemeenschappelijk Wonen heeft veel informatie voor groepen die van plan zijn een woongemeenschap op te richten. Op de jaarlijkse Gemeenschappelijk Wonen dag in mei kunt u een kijkje nemen bij een bestaande woongroep. Ook de Landelijke Vereniging Groepswonen van ouderen en de vereniging Cooplink geven informatie en ondersteuning aan (beginnende) woongroepen.