Samenwonen in één huis met de kinderen (of met uw ouders of anderen)

Wie voor zijn bejaarde ouders(s) of een andere hulpbehoevende een mantelzorgwoning in de tuin wil bouwen of een bestaande mantelzorgwoning wil plaatsen, hoeft daarvoor geen vergunning meer aan te vragen. Ook voor de verbouwing van een garage of schuur tot aanleunwoning hoeft u geen vergunning meer aan te vragen. Als er sprake is van mantelzorg en het bouwsel niet in strijd is met het bestemmingsplan, kunt u zonder vergunning bouwen. Informeer uw gemeente hier wel over, zodat u zeker weet dat u aan de slag kunt.

De gemeente geeft elk pand dat u zelfstandig gebruikt, een eigen huisnummer. Dat betekent dat de woning eigen sanitair (badkamer en wc) en keuken moet hebben en een eigen voordeur die u vanbinnen en vanbuiten kunt afsluiten. Splitsing van de woning bij het kadaster is niet nodig. Een aanbouw zonder eigen keuken of die u alleen binnendoor kunt bereiken, krijgt geen eigen huisnummer. Vraag een apart huisnummer aan voor de mantelzorgwoning, bijvoorbeeld met de toevoeging ‘a’ (u woont op nummer 14, de mantelzorgwoning heeft als adres 14a). Hierdoor worden familieleden buren van elkaar; dat is wat anders dan inwonen. Voor alle financiële regelingen is er sprake van volledige zelfstandigheid van beide huishoudens. Dat is vaak voordeliger dan inwonen. Toch hoeft dit niet voor iedereen gunstig te zijn. Een eigen huisnummer brengt namelijk ook hogere kosten met zich mee, zoals gemeentelijke heffingen. Informeer bij de gemeente naar deze mogelijke extra kosten en zet de toeslagen waar u nu aanspraak op maakt, op een rij.

Als degene voor wie u zorgt bij u op hetzelfde adres komt wonen, kunt u uw woonlasten delen. Zo bespaart u op de kosten van energie, gas en licht, omdat de medebewoner meebetaalt. Als u alleen woont en huurtoeslag ontvangt, loopt u het risico die (deels) te verliezen, omdat het inkomen van de nieuwe bewoner gaat meetellen voor de berekening van de toeslag. Voor de zorgtoeslag geldt dit niet. Echtparen en geregistreerd samenwonenden houden dezelfde huurtoeslag als er iemand komt inwonen, omdat zij elkaars toeslagpartner zijn – een persoon kan niet meerdere toeslagpartners hebben. Raadpleeg voor meer informatie over toeslagen de website van de Belastingdienst of bel de BelastingTelefoon: 0800 - 0543. Dit is gratis.

Gaat u als mantelzorger inwonen bij een alleenstaande die zorg nodig heeft, dan gaat de AOW van die persoon omlaag. Maar ook als u zelf een AOW-pensioen voor een alleenstaande ontvangt, wordt uw AOW verlaagd. Dat komt omdat u dan als samenwonend wordt gezien. Dit heet de kostendelersnorm. Het AOW-bedrag voor een gehuwde/samenwonende is per maand ongeveer 390 euro minder dan het bedrag voor een alleenstaande. Let op: er geldt een uitzondering voor ouders en kinderen. Gaat een meerderjarig kind bij zijn alleenstaande ouder wonen (of andersom) dan blijft de ouder de hogere alleenstaanden-AOW ontvangen. Meer daarover leest u op de site van Mantelzorg.nl

AIO staat voor aanvullende inkomensvoorziening ouderen en is bedoeld voor AOW’ers die geen volledige uitkering ontvangen, bijvoorbeeld omdat ze een tijdje in het buitenland hebben gewoond. Voor de AIO gelden strengere regels. Meer daarover leest u op de site van de Sociale Verzekeringsbank. Zo hebben ontvangers van een AIO-aanvulling sinds 1 januari 2015 wel met deze zogeheten kostendelersnorm te maken.

Ontvangers van een Algemene nabestaandenwet-uitkering (weduwen en weduwnaars die nog geen AOW ontvangen) hebben ook met de kostendelersnorm te maken. Wilt u gaan samenwonen en ontvangt u een nabestaandenuitkering? Besef dan dat u uw uitkering meestal verliest. Dit geldt niet voor mantelzorgers die gaan samenwonen met iemand die intensieve zorg nodig heeft. In dat geval kunt u uw uitkering gedeeltelijk houden, maar die zal drastisch lager zijn (50 procent van het minimumloon). Meer informatie vindt u op de website van de Sociale Verzekeringsbank.

Mensen die een huis delen om mantelzorg te kunnen geven of ontvangen, kunnen een verlaging van hun bijstandsuitkering verwachten. Ook zij kunnen immers kosten delen, stelt de rechter. Wie voor de zorg extra kosten moet maken, kan een beroep doen op de bijzondere bijstand.

Een belangrijk punt is het recht op thuishulp. Als u hiervoor een verzoek indient bij uw gemeente, kan de gemeente dit ter discussie stellen, omdat er een mantelzorger in de woning aanwezig is. Hoe dit in de praktijk uitpakt, verschilt per situatie en per gemeente. Dat u op een ander adres woont dan degene voor wie u zorgt, biedt geen garantie op thuishulp door de gemeente. De gemeente zal altijd onderzoeken wat een mantelzorger kan doen, ook als die bijvoorbeeld een straat verderop woont.

De gemeente beslist of mantelzorgers die dichter bij degene voor wie ze zorgen willen gaan wonen, voorrang kunnen krijgen bij het krijgen van een huurwoning. Andersom kan ook: iemand wil dichter bij u gaan wonen zodat u beter voor hem of haar kunt zorgen. Informeer bij het Wmo-loket of bij de instantie voor woningtoewijzing in uw gemeente of er een urgentieverklaring kan worden gegeven.